ТУЧА 1. циф. 2. пер. циф, циф хътин, циф хьиз; туча пыли циф хьиз руг; мухи тучами циф хьиз тIветIверин лужар. ♦ сидит туча-тучей ччин чIуруз ацукьнава.

ТУЧНЕТЬ несов. куьк хьун, яцIу хьун.

ТУЧНЫЙ 1. куьк. 2. куьк, мублагь, гъери акъатиз акъвазнавай (ччил). 3. (къалин векь авай (мес. яйлах).

ТУШ туш (музыкадалди тебрикдин макьам, тебрикун).

ТУША 1. алажай жендек (малдин). 2. пер. разг. зурба жендек (инсан).

ТУШЕВАТЬ несов. (суьретдин бязи чкаяр) тушдалди мичIи авун, мичIи ранг яна мичIи авун.

ТУШЕНЫЙ бугъадал чрай, бугъламишай (мес. як).

ТУШИТЬ1 несов. 1. хкадрун; хъуьткъуьрун (цIай, экв). 2. пер. басмишун, басмишна акъвазрун (мес. хъел, гьевес).

^ ТУШИТЬ2 несов. вичин бугъадал чурун, бугъламишун (як, емишар).

ТУШКАНЧИК тушканчик (чуьлдин кьиферин са жуьре, еке кьил, гзаф яргъи спелар, яргъи тум авай ва кьулухъ галай кIвачер гзаф яргъи, гъварчдай гьайван).

ТУШЬ ж мн. нет тушь (чертёжар, суьретар чIугун патал ишлемишдай кужум тийир, къерехрив чкIин тийир, фад кьурадай чIулав ва я маса ранг).

^ ТУЯ туя (ттаран са жуьре).

ТШАТЕЛЬНЫЙ 1. дикъетлу; тщательно дикъетдалди; тщательное изучение вопроса месэла дикъетдалди ахтармишна чирун. 2. дикъетдалди авур (кар, кIвалах).

ТЩЕДУШНЫЙ зайиф, нефинж, жансуз.

ТЩЕСЛАВИЕ мн. нет кьуру такабурвал, кьуру дамах, вич чIехиз кьунукь кIан хьун,

ТЩЕСЛАВНЫЙ кьуру дамах гвай, такабурвал гвай, вич чIехиз кьун кIандай.

^ ТЩЕТА мн. нет файдасузвал, нетижасузвал.

ТЩЕТНО нареч. нетижасуз, метлеб хкат тийиз, файдасуз (мес. алахъун).

ТЩЕТНЫЙ гьаваян, метлеб хкат тийир, нетижасуз, файдасуз.

ТЫ местоим. вун, вуна.

ТЫКАТЬ1 несов. 1. эцягьун. 2. сухун. 3. къалурун, туькIуьрун (тIуб); на него все пальцем тычут вирида (тIуб туькIуьриз, тупIалди) гьам къалурзава.

ТЫКАТЬ2 несов. «вун» лугьуз рахун (мукьва тушир, дуст тушир касдихъ галаз рахадайла «куьн» талгьуз, «вун» лугьуз рахун).

ТЫКАТЬСЯ несов. акьун, эцягъ хьун. ♦ тыкаться носом пер. нер ччиле акьун, саждадиз фин (яни ахвар галаз ва я галатна галтад хьун).

^ ТЫКВА буран (къабах).

ТЫКВЕННЫЙ бурандин; буранрин.

ТЫЛ далу; далу пад.

ТЫЛОВОЙ далу патан, далу пата авай.

ТЫЛЬНЫЙ: тыльная сторона ножа чукIулдин твех пад; тыльная часть руки гъилин далу пад.

ТЫН жугъун; руькуьнрин цал.

ТЫСЯЧА агъзур.

ТЫСЯЧЕЛЕТИЕ 1. агъзур йис. 2. агъзур йис тамам хьун; агьзур йис тамам хьайи вахт.

ТЫСЯЧЕЛЕТНИЙ агъзур йисан; агъзур йисарин.

ТЫСЯЧНЫЙ 1. агъзур лагьай. 2. агъзуррикай ибарат тир, агъзурралди авай. 3. агьзурдак квай, агъзур манатдик квай.

ТЫЧИНКА бот. тычинка (эркеклух, цуькведин эркеквилин орган, ам цуькведин юкьва шуькIуь дестекдикайни руг авай кукIвакай ибарат я).

ТЬМА1 мн. нет 1. мичIивал. 2. пер. авамвал, мичIивал.

ТЬМА2 разг. гзаф; кьадарсуз гзаф; тьма-тьмущая сан-гьисаб авачир кьван гзаф.

ТЮБЕТЕЙКА тесек.

ТЮБИК тюбик (къене вазелин, ягь, сарар михьдай паста, ранг ва мсб хуьдай хъуьтуьл металлдин, мес. кьуркьушумдин бицIи луьле хьтинди).

ТЮК тай (кутIуннавай шейэрин, ппарцин).

ТЮКОВАТЬ несов. разг. кутIунна тай авун, тай авуна кутIунун, таюна ттуна кутIунун.

^ ТЮЛЕВЫЙ тюлдин, къирдин; тюлевая занавеска къирдин перде.

ТЮЛЕНИЙ тюлендии; тюленрин.

ТЮЛЕНЬ м тюлень (гьуьлуьн кицI).

ТЮЛЬ м тюль къир (кьилихъ галчукдай, пердеяр ийидай кьери кьелечI парча).

^ ТЮЛЬПАН бог. тюльпан (гуьрчег цуьквер жедай са набатат).

ТЮРБАН сирих (кьилиз янавай).

ТЮРЕМНЫЙ 1. дустагъханадин; тюремное здание дустагъханадин кIвалер. 2. тюремное заключение дустагъда ттун.

ТЮРЕМЩИК дустагъханадин къаравул; дустагъханадин къуллугъчи; дустагъханадин гуьзчи.

ТЮРЬМА дустагъхана, тюрьма.

ТЮФЯК 1. мес; бажгьан. 2. тр. гьуьргьуь еб хьтин буш инсан.

ТЯВКАНЬЕ мн. нет элуькьун; амп.

ТЯВКАТЬ несов. элуькьун, амп авун.

ТЯВКНУТЬ амп авун (садра).

ТЯГА 1. чIугвадай къуват, ялдай къуват; паровая тяга пардин чIугвадай къуват (машин); лошадиная тяга балкIандалди чIугун, балкIанрикай ибарат тир чIугвадай къуват. 2. чIугун; в печи хорошая тяга пичини (гьава, гум) хъсандиз чIугвазва. 3. пер. гьевес, ялун; тяга к учению кIелунихъ ялун, кIелуниз гьевес. ♦ дать (ва я задать) тягу пер. катун, дабандиз куьс гун.

ТЯГАТЬСЯ несов. акъажун, акъажунар авун.

ТЯГАЧ тех. тягач (вичихъ ппар авай арабаяр ва я маса затIар гилигна ялдай трактор, машин).

ТЯТЛО 1. ист. харж, дегьек (виликан чIавара гьукуматдиз гудай харж). 2. ист. чпел харж къвезвай ксар. 3. ист. вичел харж къвезвай хзан. 4. ист. дегьек; агъадиз ийидай кIвалах. 5. кутIундай малар.

ТЯГОВЫЙ чIугвадай; чIугунин; тяговая сила чIугвадай къуват.

ТЯГОСТНЫЙ четин, залан, азаб гудай.

^ ТЯГОСТЬ ж заланвал; четинвал; быть в тягость кому-нибудь садаз жувакай четинвал гун, жувакай садаз четинвал жедайвал авун; мне это дело не в тягость и кар заз залан (четин) туш.

ТЯГОТЕНИЕ мн. нет 1. чIугун (материя тир затIари сада сад вичелди чIугунин хесет); земное тяготение ччилин чIугун, ччили вичелди чIугун. 2. ялун, гьевеслувал (кIелунихъ, чирвилихъ).

ТЯГОТЕТЬ несов. 1. майил авун, ялун. 2. пер. басмишун (кичIевили, бедбахтвили) гъамиша кьилел атана акъвазнаваз хьун (мес. кичIевал, зулум).

ТЯГОТИТЬ несов. четинвал гун, залан хьун, заланвал гун.

ТЯГОТИТЬСЯ несов. залан хьун, заланвал гьисс авун, четинвал акун.

ТЯГУЧЕСТЬ ж мн. нет 1. чIугваз хьуниз (чIугуна яргъи ийиз хьуниз) виже авай, чIугуна яргъи ийиз хьунин хесет. 2. чIун галайвал.

ТЯГУЧИЙ 1. чIугваз жедай, чIугуна яргъи ийиз жедай, чIугуниз виже къведай (мес. ракь). 2. чIун галай, чIун галаз къведай (мес. экьи вирт).

ТЯГЧАЙШИЙ 1. акьалтIай залан, акьалтIай четин. 2. акьалтIай кIеви, акьалтIай еке (тахсир; жаза).