Русско-лезгинский словарь

· А · Б · В · Г · Д · Е · Ё · Ж · З · И · Й · К · Л · М · Н · О ·

· П · Р · С · Т · У · Ф · Х · Ц · Ч · Ш · Щ · Ъ · Ы · Ь · Э · Ю · Я ·

иб ив иг ид ие иж из ик ил им ин ио ип ир ис ит иу их иш ищ ию

и (союз) — 1. ни, ва : мать и дочь — дидени руш; он работает и учится — ада кIвалахни ийизва кIелни; производство танков, самолетов и орудий — танкар, самолйотар ва тупар акъудун. 2. амма; яз, яз-яз : мужчина, и плачет! — итим яз-яз шехьзава; итим я, амма шехьзава.

ибис (зоол.) — ибис (гьажилеглегдиз ухшар, чими уьлквейра жедай са къуш).

ибо (союз) — вучиз лагьайтIа : мы победили, ибо наше дело правое — чун гъалиб хьана, вучиз лагьайтIа чи кар гьахъ кар я.

иво — цIвелин ттар.

ивняк — 1. цIвелин ттарарин кIапIал. 2. цIвелин ттарар.

ивовый — цIвелин; цIвелин ттаран.

иволга (зоол.) — хъипи нуькI (макьамар ядай, хъипи ва чIулав рангунин цIакулар авай са нуькI).

игла — 1. раб; къийигъ, гуьндуьз. 2. раб (мес. къир храдай). 3. цаз хьтин пеш : еловые иглы — ел ттаран цацар хьтин пешер.

иглистый — 1. цацар алай; цаз-цаз хьайи. 2. цацар хътин пешер алай.

игловидный — рапуниз ухшар, раб хьтин, рапунин шикил авай; цацуниз ухшар, цацар хьтин.

иглокожий — хамунал цацар алай, цаз-цаз хьайи хам алай (мес. кьуьгьуьр).

игнорировать (сов. и несов.) — саймиш тавун, гьисаба кьун тавун, фикир тагун.

иго (мн. нет) — зулум.

иголка, иголочка — раб : сидеть, как на иголках — рапарал алай хьиз ацукьун (цеквер акатай хьиз, рикI секин тушиз, рикIик къалабулух кваз ацукьун); с иголочки — цIийиз рапуникай хкатай, цIеп-цIийи; он был одет с иголочки — адал цIеп-цIийи партал алай.

игольник — рапарган, рапар твадай затI (кьвати ва я акIурдай бицIи хъуьцуьган).

игольчатый — рапар алай (авай), рапар хьтинбур алай (авай).

игорный — къумар (ва маса гьахьтин къугъунар) къугъвадай.

игра — 1. см. играть. 2. машгъулат. 3. къугъун; уюн : раскрыть чью-нибудь игру — садан уюн (гьилле, чинебан къастар) дуьздал акъудун; игра не стоит свеч — алахъуник квач, жафа чIугуник квач, эцигай харжи (жафа) ацIур хъийидач; игра судьбы — кьисметдин къугъун, кьисметдин уюн (бейхабар къаза, дуьшуьш); игра случая — бейхабар къаза, дуьшуьш; игра воображения — буш хиял.

игральный — къугъвадай : игральные карты — къумар; къугъвадай картар (чарар).

играть (несов.) — 1. къугъун. 2. (муз.) ягъун : играть на скрипке — скрипка ягъун. 3. (перен.) къугъун; къугъурун : играть людьми — инсанар къугъурун (инсанарин менфятриз, кIанивилериз килиг тавуна, абрухъ галаз жуван кефиниз кIандайвал рафтарвал авун); играть с огнем — цIув къугъун (хаталу кар ийиз эгечIун). 4. жуьреба-жуьре рангаралди цIарцIар гун (ракъини, багьа къашари). 5. цIерекIвар акъатун, каф акьалтун (чехирдал) : играть свадьбу — мехъер авун, мехъерин межлис авун; улыбка играла на его лице — адан ччина хъвер авай; играть в прятки — а) чуьнуьхгумбатI къугъун; б) (перен.) далдаламишун, кар ачухдиз тавун; играть первую скрипку — а) оркестрда сад лагьай скрипка ягъун; б) (перен.) кесер хьун, кьил гвайди хьун; играть в руку ва я на руку кому-нибудь — садан регъуьхъ яд агалдрун, гьадаз менфят жедайвал авун.

игрек — 1. игрек (1. грек чIалан ва французрин алфавитдин гьарф Y. 2. (мат.) гьа и гьарфуналди къалурзавай малум тушир жугъурна кIанзавай цифра.). 2. (перен.) флан кас.

игреневый — ттумни фири лацу куьрен.

игривый — шад; шад женжелвал квай; къугъваз кIандай; шад женжелвилин : игривое настроение — къугъваз кIандай шад гуьгьуьл; игривая улыбка на губах — пIузаррик шад женжелвилин хъвер.

игристый — каф акьалтдай, цIерекIвар акъатдай (мес. чехир).

игрок — 1. къугъвадайди, къугъунин иштиракчи. 2. къугъунал рикI алайди (мес. къумарбаз).

игрун (разг.) — къугъвадайди, къугъунал рикI алайди.

игрушечный — 1. къугъвадай затIарин, игрушкайрин. 2. къугъвадай, къугъун патал тир. 3. (перен.) къугъвадай игрушка хьтин, игрушка хьтин гъвечIи.

игрушка — 1. къугъвадай затI, къугъварган, игрушка. 2. (перен.) (сада вичин) кефиниз кIандайвал къугъурдай кас : он был игрушкой в их руках — ам абру чпиз кIандайвал къугъурзавайди тир.

игумен (рел.) — игумен (итимрин монастырдин кьилел алай кешиш).

игуменья (рел.) — игуменя (дишегьлийрин монастырдин кьилел алай кешиш паб).

идеал — идеал (1. са карда, яшайишда, женгина лап чIехи мурад, гзаф четиндиз арадал гъиз жедай еке дережа; идеал красоты гуьзелвилин лап акьалтIай мурад тир дережа. 2. акьалтIай еке мурад, эрзиман. 3. акьалтIай хъсан чешне.).

идеализация — см. идеализировать.

идеализировать (сов. и несов.) — вич гьакъикъатда акI тушиз идеалдай гьисабун (къалурун), гьакъикъатда тирдалай хъсан яз гьисабун (къалурун).

идеализм (мн. нет) — идеализм (1. (филос.) дуьньядин, вири авай шейэрин ва вакъиайрин асул, диб, сифте кьил руьгь я, идея я лугьуз, идея материядин нетижа хьунухь инкар ийизвай, вич матери илимдиз акси тир рехъ. 2. гьакъикъатда тирдалай хъсан яз гьисабуниз, идеалламишуниз майилвал.).

идеалист — идеалист (1. философияда идеализмдин пад хуьдай кас. 2. авай гьакъикъат идеалламишдай, буш хиялралди яшамиш жедай кас.).

идеалистический — идеализмдин; идеалиствилин.

идеально (нареч.) — гзаф хъсандиз, лап хъсандиз; гзаф еке дережада.

идеальный — 1. идеядин; идеяйрин. 2. (перен.) еке дережадин, лап хъсан, лап гуьзел.

идейный — 1. идеядин. 2. идея квай. 3. идея гвай, са идеядиз вафалу яз къуллугъзавай.

идентичный — тамам ухшар тир, эйни тир, тамам барабар тир.

идеолог — идеолог (са классдин ва я группадин идеологиядин пад хуьдай кас).

идеологический — идеологиядин, идеологиядин жигьетдай (рекьяй) тир.

идеология — идеология (дуьньядиз килигунин тегьер, идеяйрин ва фикиррин система).

идея — идея (1. са затIунин ва я са гьалдин гьакъиндай акьулдивай кьатIуз жедай, фикирдиз гъиз жедай умуми мана шикил, фикир. 2. художественный произведениедин асул фикир, асул метлеб. 3. фикир; план; къаст.).