Русско-лезгинский словарь

· А · Б · В · Г · Д · Е · Ё · Ж · З · И · Й · К · Л · М · Н · О ·

· П · Р · С · Т · У · Ф · Х · Ц · Ч · Ш · Щ · Ъ · Ы · Ь · Э · Ю · Я ·

ца цв це ци цо цу цы

цапать (несов.) — см. цапнуть.

цапля — цапля (гьажилеглегдиз ухшар, яргъи гардан, яргъи кIуф ва кьакьан кIвачер авай, уьленра жедай са къуш).

цапнуть (однокр.) — тарпна кьун, тарпна вегьена кьун, эцяна кьун; эцяна къачун.

царапать (несов.) — 1. чухун (мес. каци). 2. цIарар авун (мес. михинин кIвенкIвелди са затIунал). 3. (перен.) цIархар авун, усал кхьинар авун.

царапаться (несов.) — 1. чухун (мес. каци), чухвана цIархар авун. 2. сада-сад чухун (мес. кацери).

царапина — цIарх, чухвай чка (гел).

царапнуть (однокр.) — чухун, чухвана цIарх авун (мес. каци).

царевич (ист.) — шагьзада, пачагьдин хва.

царевна (ист.) — пачагьдин руш.

царедворец (ист.) — пачагьдин кIвалин чIехи мертебада авай къуллугъэгьли (пачагьдин кIвалера гьадаз къуллугъзавай чIехи кас).

царизм (мн. нет) — царизм (кьилел цар-пачагь алай уьлкведин гьукуматдин къурулуш).

царить (несов.) — 1. (уст.) пачагьвал авун. 2. басмишун; михьиз кьунваз хьун, тамам аваз хьун, агъавал авун : тишина царила в комнате — кIвал секинвили басмишнавай / кIвал михьиз секинвили кьунвай, кIвале тамам секинвал авай.

царица (ист.) — 1. пачагьдин паб. 2. паб пачагь, дишегьли пачагь.

царский — 1. пачагьдин. 2. пачагьдин, пачагь авай : царская Россия — пачагь авай Россия, пачагьдин Россия.

царственный (уст.) — 1. пачагьрин. 2. гьейбатлу; такабурлу; пачагьдин хьтин.

царство — 1. (ист.) пачагьлугъ : Московское царство — Москвадин пачагьлугъ. 2. (перен.) алем, дуьня : растительное царство — набататрин (ччиляй экъечIдай затIарин) дуьня; животное царство — гьайванрин дуьнья (алем).

царствование — пачагьвал авун : в царствование Петра I — садлагьай Петрди пачагьвал авур давирда.

царствовать (несов.) — 1. пачагьвал авун. 2. (перен.) см. царить 2.

царь (ж.) — 1. пачагь. 2. (перен.) шагь, пачагь : при царе Горохе — адаман девирда, дегь чIавара.

цвести (несов.) — 1. цуьк ахъаюн, цуьк авун, цуьк акъудун (мес. ттарари). 2. хьахь ягъун; мурс ягъун; хал ягъун; хал акъатун (цин ччинал). 3. (перен.) вилик фин, артмиш хьун, абад хьун, хкаж хьун, цуьк ахъаюн : искусство цветёт в нашей стране — чи уьлкведа искусство гзаф вилик фенва, артмиш хьанва. 4. (перен.) гумрагь хьун, хъсан хьун (мес. инсанрин сагъвал); тIарам хьун; артух хьун (гуьрчегвал).

цвет — 1. ранг : синий цвет — вили ранг. 2. (мн.) цуьк : липовые цветы — гъулци ттаран цуьквер; сад в цвету — багъ цуькведа ава. 3. (перен.) лап хъсан пай : цвет молодёжи — жегьилрин лап хъсан пай; в (во) цвете лет — яшдин лап чагъинда, хъсан яшдив агакьнавай вахтунда.

цветение (мн. нет) — см. цвести 1., 2.

цветистый — 1. рангарин; жуьреба-жуьре рангарин; яру-цIару. 2. (перен.) кьадардилай артух чIагурнавай, шит гуьрчег (гафар, рахунар) : цветистый язык — кьадардилай артух чIагурнавай чIал (мес. са гьикаядин).

цветник — 1. цуьквер цанвай чка; цуькведин бахча. 2. (перен.) гуьлуьстан.

цветной — рангадин (лацу ва чIулав рангадилай гъейри амай рангарин, мес. парча) : цветные металлы — рангадин металлар (ракьалай ва адакай цIурурай затIарилай гъейри амайбур, мес. къизил, гимиш, цур); цветная капуста — цуьквед келем (келемдин са жуьре).

цветоводство — цуьквер цунин пеше, цуьквер цана битмишрунин кар; цуьквербанвал.

цветок — цуьк.

цветоложе — цуькведин кIан (цуькведин ттумунин, цуькведин пешер жедай вини кьил).

цветоножка — цуькедин ттум.

цветоносный — цуьк ахъайдай.

цветочник — цуьквер маса гудай кас (ва я цуьквер цадай кас).

цветочный — 1. цуькведин. 2. цуькверин (цуьквер твадай; цуьквер маса гудай; цуькверикай авур).

цветущий — 1. цуьк авунвай, цуьк ахъайнавай. 2. (перен.) абад, вилик фенвай, цуьк ахъайнавай : цветущий край — абад хьанвай уьлкве. 3. (перен.) гумрагь; чагъинда авай : цветущее здоровье — гумрагь сагъвал; цветущая пора жизни — уьмуьрдин чагъинда авай вахт.

цветы (мн.) — цуьквер.

цедить (несов.) — 1. куьзун (мес. сафунай, сафунилай, сафдай). 2. цун, шуькIуьз цун (гъвечIи тIеквен авай затIунай, шуькIуь цуцIай шуькIуьз къведайвал цун). 3. (перен.) кIанз-такIанз хьиз (хатурдай хьиз) лугьун : цедить слова — гафар хатурдай хьиз (кIанз-такIанз) лугьун.

цезура (лит.) — цезура (зардин цIарцIе ритмдин жизви акъвазун, жизви акъваздай чка).

цейхгауз (воен.) — цейхгауз (кьушундин алукIдай шейэрин склад).

целебный — дармандин, дарман жедай, дава жедай, дарман тир.

целевой — 1. са кьилдин метлебдиз (мураддиз) тайинарнавай, са тайин метлеб патал тир : целевой аванс — са тайин метлеб патал тир аванс. 2. мурад тир, метлеб тир, мурад; мурад яз эцигнавай; мураддин : целевая установка доклада — докладдин кьилин метлеб (мурад) яз эцигнавай месеэла (кар).

целесообразный — мураддив (метлебдив) кьур, метлеблу.

целеустремлённый — са мураддихъди туькIуьрнавай, са мураддихъ элкъуьрнавай.

целиком (нареч.) — вири санлай, михьиз санлай, михьиз : целиком и полностью — вири, тамамвилелди, тамам вири.

целина (мн. нет) — хам ччил, чIурух.

целинный — хам : целинные земли — хам ччилер, чIурух ччилер.

целительный — дарман жедай, ччан сагъардай, ччандиз дарман тир.

целить (несов.) — 1. туькIуьрун, лишандиз къачун, лишандик кутун (мес. тфенг). 2. (перен.) вил эцигун, фикирда кьун, къаст авун.

целиться (несов.) — см. целить.

целковый (разг.) — манат, са манат.

целлулоид — целлулоид (целлюлозадикай ийидай ва кинодин лентаяр, фотографиядин пластинкаяр ва мсб. расун патал ишлемишдай, экв акъатдай кьелечI затI).

целлюлоза — целлюлоза (1. химиядин рекьелди кIарасдикай ва бязи набататрин танарикай расдай затI я, ам чарар, пек ва хъиткьиндай затIар авун патал ишлемишда. 2. набататрин клеткадин асул перде вичикай ибарат тир затI.).

целовать (несов.) — пIагьар гун.

целоваться (несов.) — сада-садаз пIагьар гун.

целомудренный — михьи (эдебдин, ахлакьдин жигьетдай, мес. чалкечирвал тавур михьи руш, михьи гада).

целомудрие (мн. нет) — михьивал (эдебдин, ахлакьдин жигьетдай, мес. рушвал).