Вход | Регистрация
Лезгинский язык: Грамматика · Словари · Разговорники · Библиотека · Форумы

Толковый словарь лезгинского языка

· А · Б · В · Г · Гъ · Гь · Д · Е · Ж · З · И · Й · К · Кh · КI · Къ · Кь · Л · М · Н · О · П · Пh · ПI ·
· Р · С · Т · Тh · ТI · У · Уь · Ф · Х · Хъ · Хь · Ц · Цh · ЦI · Ч · Чh · ЧI · Ш · Ы · Ъ · э · ю · я ·


ФУРАЖКА урус, сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра пелехъай пипIиш галай кьилел алукIдай затI. Адан кьилел алай фуражка, чаз кинойрай акур немсерин офицеррин фуражкаяр хьиз, кIукI къенез къат хьанваз, луьткведиз ухшар яз тIарамдиз акъвазнанай. А. Къ. Аскервал башламишай югъ. Сурал агакьайла, ада, дуьадиз манийвал тавун патал са гафни талгьана, суруз гьуьрметун яз, тим-тик акъвазна, эрчIи гъил фуражкадин пенцIив тухвана. А. Къ. Нехирбанни лекь. Синоним: шапка.

ФУРГЪУН сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра балкIанар квай кьуд чархунин улакь. Жуьреба-жуьре ихтилатар ийиз-ийиз, сифте кIвачи-кIвачи, ахпа фургъунда аваз фена, абур ветегадив агакьна. А. Ф. Бубадин веси. Куьчедай явашдиз гъалзава фургъун Кьуьд хьиз рехи къужади. А. Ал. Накьвар ва къара пулар.

ФУРГЪУНЧИ сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра балкIанар квай кьуд чархунин улакь гьалзавайди, Амма шад я фургъунчи - Ятах хьтин жибиндиз Къара пулар вегьизва. А. Ал. Накьвар ва къара пулар. Куьчедай балкIанриз гьарайзавай ва фургъундин лахърахъ-лухърухъдин ванер акъатна. В. М. Гьарасатдин майдандал, Фургъунчи Багьадинан стхадин свас я, фронтда кьейи. А. Р., Я. Я. Хендедадин мехъер.

ФУРГЪУНЧИВАЛ сущ.; -или, -иле фургъун гьалдай пешекарвал.

* фургъунчивал авун гл., ни фургъун гьалдай пешекарвал авун.

ФУРС урус, сущ,; -уни, -уна; -ар, -ари, -ара жув масадбуралай вине кьадай гьисс. Синоним: лавгъавал.

* фурс(ар) авун гл., ни жув масадбурулай вине кьадай гьиссерралди алакъаламиш хьун. Фурсар ийиз чидайди, рикIин тIалар гьидайди Шарвилидиз эверна, Ф. Шарвилидкай риваят. Кимерал са ни ятIани хипер чуьнуьхна лагьайла, и чубанри ва хузаинди, "жер кар туш, бес дуьз угъри ятIа, чи хипер тухурайтIу" лугьуз, фурсар ийиз хьана. Э. Бабиров. Йифен чинерар. Синонимар: лавгъавал авун, фурс(ар)ун.

* фурс акатун {къачун} гл., ник [ни] жув масадбуралай вине кьадай гьиссерри кьун.

* фурс гваз хьун гл., вуж жув масадбуралай вине кьадай гьиссер аваз хьун. Нурмет 30 йис хьанвай, кьакьан буйдин дели амалрин, дамахар. фурсар гвай сад тир. А. Ф. Газет.

ФУРСАРУН аспектив || ФУРСУН гл.. ни; -да. -на, -из, -зава; -а, -ин, -рай, -мир; фурс( ар) авун, фурс( ар) тавун, фурс( ар) тахвун, фурс( ар) хъийимир жув масадбуралай вине кьадай гьиссер аваз алакъаламиш хьун. Каспи гьуьлуь фурсарзава, Гуя вич лап дерин я... Гуя вири ятарилай Са вичин яд ширин я. А. Мут. СтIал Сулейманаз. Синоним: фурс(ар) авун

ФУРСАТ фарс, т-б, сущ.; -ди, -да; -ар, -ри. –ра кутугай дуьшуьшдин кар. Амма хъижеч ихьтин фурсат Зи туьхвей бахт куькIуьрдай. А. Ал. Билбил.

ФУРСУНИВДИ нар. жув масадбуралай вине кьадай гьиссер аваз Ахпа ада вичикай суьгьбетиз эгечIна. Фурсунивди, дамахдивди... 3. Гергерви. Бакъарей Бакъураякай нагъил.

ФУРСУХЪАН сущ.; -ди, -да; -ар, -ри. -ра фурсар ийидайди, фурсар гвайди. Гьеле хайи хуьремаз, Фурсухъан тир Феремаз. А. Къ. Фурсухъан. Синонимар: дамахчи, кьама ялар авайди, вичи вич вине кьадайди.

ФУРТ: * фурт авуна нар. кIусни энгел тавуна, тадидаказ. Гададин гъил рушалди къвез акуна заз. Амма Мерзият фурт авуна анихъди хьана. З. Э. Булахдал. -къиямашдин гьерекат авай рекье «фурт» авуна вилик маршрутка акъвазда... ЛГ, 2003, 13. XI. Синоним: садлагьана, фуртна.

ФУРТНА нар. кIусни энгел тавуна, тадидаказ. -Хуьквезва, хуьквезва! вичин тIвар кьуни мадни ашкъиламишай жаван фуртна дегьнедин кьилел ахкъатна. Б. Къ. Къарачи. Синоним: садлагьана, фурт авуна.

ФУРУФУЛАР нугъ., сущ. мереяр.

ФУРФАЛАГ кил. ФАРФАЛАГ.

ФУТБОЛ урус, сущ.; -ди, -да * футбол къугъун вуж кьве команда хамуникай раснавай еке тупунал (тупунив) къугъун.... гададин футбол къугъвадайла алукIдайбур гъваш. М. Б. Футболист

ФУТБОЛИСТ урус, сущ.; -ди, -да; -ар, -ри. -ра футбол къугъун пешекар тирди. Футболистриз ава къуватлу кIвачер, Ава чахъ Дуьньяда гьакI гужлу гъилер. О. Гьуьсейнов. Шарвилидин невеяр. Нетижада чи гъвечIи футболистри гьам Россиядин, гьам международный турнирра гъалибвилерни къазанмишзава. ЛГ, 2004, 15. VII.

ФУТКЬУМ: * футкьум хьун гл, Гьуд галукьайла, Къудухан кьил футкьум хьана, ахпа ам са яб юзуриз чилиз килигиз гьакI акъвазна. М. В. Гьарасатдин майдандал.

ФУТФА араб, сущ.; -ди, -да; -яр, -йри. -йра фитне. Дустагъханадин гьаятда ван гьатна, ракIарал къванер гьалчиз эгечIайла, фекьийрин футфадалди пехъи хьанвайбур, ракIарар кукIварна, вичел тепилмиш жеда лагъана Къазимегьамеда фикирна. А. И. Самур. Амма суьргуьннавай кулакринни фекьи-фахрайрин тумухъанрин футфади жемятдин кьил какадарзавай. Гь. Къ. Четин бахт.

* футфа кутун гл., ни ник фитне авун. Жемятдин арадиз экъечIна рахун-луькIуьн ийизмачир абуру. Анжах чинеба, чпин ихтибар алай ксарик футфа кутазвай. З. Э. Муькъвел гелер. [Муртуз]. Агьвалат икI хьун лазим я: мискIиндиз гьахьуник кваз вуна, гьакI масабуруни чилик вахфадин гам кумачирди кьатIуда. Ахпа вуч ийидатIа, дишегьлийрик гьикI футфа кутадатIа, ваз чизва. Б. Гь. Большевикдин руш. Футфа кутуна циферик гару... А. Ал. Футфа... Дагъустанда авай гьалар чIурукIа къалурунин, инсанриз митингриз экъечIун патал футфа кутунин гьерекатар диндин ва чапхунчивилин бинейраллаз ийизва. ЛГ, 2004, 12. VШ.

ФУТФАЧИ сущ.; -ди, -да; -яр, -йри. -йра фитнеяр ийидайди. ХупI туширни зун тиртIа цIай. Турни тфенг цIурурдай за, футфачийрин туькьуьл мецер, ЦIай илисна, кьурурдай за. Ш. Агьакеримов. ХупI туширни! Синоним: фитнечи.

ФУТФАЧИВАЛ сущ.; -или, -иле; фитнеяр ийидай гьал. Фитнечивал хъсан акурда вичин уьмуьр писарда. Р.

ФУТФАЧИВИЛЕЛДИ нар. фитнеяр ийидай гьал хас яз.

ФУФ сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра фуф сесер санал акъудна арадал атай гаф. Патав гвай кIваляй фуфдин ван къвезвай. Р.

* фуф авун гл., ни фуф сесер акъудун (ахвара авайла, нефес къачуз четинвилин лишан яз). Синоним: фуфун.

ФУФАЙКА урус, сущ.; -ди, -да; -яр, -йри хилер галай памбаг янавай куьруь партал Амни, хел кьуна вичин куьгьне фуфайкани гваз, машиндин кIаникай хкечIна, гьяз авачиз, кабинкадиз гьахьна. Гь. М. Им къван, имни терез.

ФУФУН гч., ни; -да, -на; -из, -зава; -а, -ин, -рай, -мир; фуф авун, фуф тавун, фуф тахвун, фуф хъийимир фуф сесер акъудун (ахвара авайла, нефес къачуз четинвилин лишан яз). Синоним: фуф авун.

ФЯЛЕ араб, сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра кьезил ва залан промышленностда кIвалахзавайди. Виш пут акъудна кIани чкадал са шахтади Ирид виш пут акъудна дашкуьмуьр са фяледи. Х. Т. Темпел ва адан паб. Дагъви суса кьабулзава мугьманар, Лежберни фялеяр рикI ачух тир. А. С. Вилик жерге. Абур са тIимил кьванни кьезил хьун патал, халкьдин лап камаллу векилри хьиз, адетдин инсанрини ( кайванийри, лежберри, фялейри, пенсионерри...) чпин рикI чIаларив вугузва. ЛГ, 2003, 4. XII. Синоним: рабочий.

ФЯЛЕВАЛ сущ.; -или, -иле; -илер, -илери, -илера кьезил ва залан промышленностда къуват харждай кIвалахдин пешекарвал. Чириз кIанзава зазни зи къуват, Фялевилиз кьабула зунни. А. С. Чи мани. Малум тирвал, СтIал Сулейманан 20-22 йис патарал батравиле ва я фялевиле акъатна. С. Зи Сулейман.. Синоним: рабочийвал.

* фялевал авун гл., ни кьезил ва залан промышленностда къуват харжна кIвалахдай пешекарвал. Вири и йикъара устIарди фялевални вичи ийиз кIвалахна. С. Гьажибегов. Арута чуьлда магьрум хьуй вич! Синоним: рабочийвал авун.

Страницы: 1 2 3 4 5 6
© 2013-2024 · Alpania-Mez Контакты Хостинг от uCoz