КОЛ хак; кIвенкI алай пая; куьруь руькуьн. ♦ посадить на кол кIвенкI алай руькуьндал ацукьрун (виликан чIавара жаза гунин къайда); вбить осиновый кол хамуниа кьел ягъун, кьилин хамуна нагъвар ттун, сурун кьилихъ кIарас акалун (яни мад къарагъиз, зарар гуз техжервал пучун); хоть кол на голове теши кIантIа кьиле газарар цуз, эсер авайди туш.

КОЛБА колба (гуьтIуь сив, туьд авай шуьшед къаб).

^ КОЛБАСА колбаса; дулдурма.

КОЛБАСНИК колбасчи (колбасаяр ийидай ва маса гудай кас).

КОЛБАСНЫЙ колбасдин; колбасрин.

КОЛДОБИНА разг. легъв.

КОЛДОВАТЬ несов. ицитIун (изитIун); суьгьуьрда ттун.

КОЛДОВСКОЙ 1. суьгьуьрдин; суьгьуьрчивилин. 2. пер. суьгьуьрда твадай хьтин.

КОЛДОВСТВО мн. нет суьгьуьрчивал; ицитIун.

КОЛДУН суьгьуьрчи; ицитIдай кас.

КОЛЕБАНИЕ 1. юзун; галтад хьун; гагь са патахъ, гагь масанихъ ян гун. 2. пер. кьве рикIин хьун. 3. пер. мягькемсузвал, дегишвал.

КОЛЕБАТЕЛЬНЫЙ сад хьиз галтад жедай.

КОЛЕБАТЬ несов. 1. юзурун; галтадун. 2. зурзурун. 3. пер. шаклу авун, шакуник кутун. 4. пер. рикIе шак ттун, шаклувиле ттун, кьве рикIин авун.

КОЛЕБАТЬСЯ несов. 1. юзун; галтад хьун. 2. пер. кьве рикIин хьун. 3. пер. агъуз аватиз хкаж хъхьун, дегиш хьун (мес. къиметар).

КОЛЕНКА мет.

КОЛЕНКОР мн. нет коленкор (ужуз памбаг парча).

КОЛЕННЫЙ метIин.

КОЛЕНО 1. мет. 2. кьуьнт; хел; къекъуьн; кIалам (турбайрин, вацIун, самунин). 3. несилдин (мукъвавилин) хел. 4. уюн, кьуьруьк (кьуьл ийидайла гьадан са бязи чка, пай, кьуьруьк).

КОЛЕНЧАТЫЙ 1. кIалам-кIалам хьайи (мес. ттар). 2. пай-пай тир (мес. сад садахъ галкIурнавай паяр авай турба). 3. къекъуьнар авай.

КОЛЕР ранг; тав (рангунин).

КОЛЕСИКО бицIи чарх.

КОЛЕСИТЬ несов. разг. къекъуьнар авун, къекъвей рекьерай фин; гзаф къекъуьн.

КОЛЕСНИЦА уст.1. кьве чарх квай дяведин араба (къадим чIавара). 2. чIагурнавай араба (мейит тухудай ва маса).

КОЛЁСНЫЙ 1. чархунин; чархарин. 2. чархариз ядай; колёсная мазь чархариз (гигиниз) ядай ягъ. 3. чархар квай (мес. араба). 4. арабадин, араба фидай (рехъ).

КОЛЕСО чарх (дапур). ♦ вставить палки в колёса манийвал авун, кардиз кьецI ягъун; грудь колесом хур экъисна.

КОЛЕСОВАНИЕ ист. см. колесовать.

КОЛЕСОВАТЬ сов. и несов. ист. элкъвезвай чархунал кутIунна гъилер, кIвачер, кIарабар хун (виликан чIавара инсандиз жаза гуз).

^ КОЛЕЯ 1. гел (чархунин гел, яшайишда кьунвай гел). 2. ракьун рехъ.

КОЛИ и КОЛЬ союз уст. эгер. ♦ коль скоро эгер -тIа; жез хьайила.

КОЛИКИ мн. эцядай хьтин тIалар (руфуна ва бедендин маса чкайра).

КОЛИТ мед. колит (яцIу ратар сагъсуз хьун).

КОЛИЧЕСТВЕННЫЙ кьадардин; кьадардин жигьетдай тир; кьадардал гьалтайла тир.

КОЛИЧЕСТВО кьадар; сан.

КОЛКА мн. нет кукIварун, хун (мес. шекер, кIарасар).

КОЛКИЙ 1. фад гватдай, гудиз регьят. 2. акьахдай (цаз ва мсб). 3. пер. рикI тIардай, кефиник хкIадай, туькьуьл (гаф).

КОЛКОСТЬ ж 1. хаз (гудиз) регьятвал, регьятдиз гватун. 2. рикIиз тIардайвал, туькьуьлвал. 3. рикI тIардай, кефиник хкIадай гаф, туькьуьл гаф.

КОЛЛЕГА коллега, юлдаш (кIвалахдал, къуллугъдал).

КОЛЛЕГИАЛЬНЫЙ коллегиальный, коллегиядалди (иштираквилелди, юлдашвилелди) ийидай (авур, мес. къарар; иштираквилелди кIвалахунин, месэлаяр гьял авунин къайда).

КОЛЛЕГИЯ коллегия (1. илимдин идарада кIвалакхзавайбур вири. 2. виликди са заманра Россияда бязи чIехи идарайрин тIвар, министерство. 3. бязи идарайра, са шумуд касдин иштираквилелди, мешверадалди регьбервал ийидай орган. 4. виликди бязи школайрин тIвар).

КОЛЛЕКТИВ коллектив (вирида са мурад патал сад хьана, санал кIвалахзавай ксар).

КОЛЛЕКТИВИЗАЦИЯ мн. нет коллективизация, коллективламишун (хуьруьн майишат).

КОЛЛЕКТИВИЗИРОВАТЬ сов. и несов. коллективламишун (коллектив туькIуьрун, коллективда сад авун).

КОЛЛЕКТИВИЗМ мн. нет коллективизм, коллективвал (садвал; умумивал).

КОЛЛЕКТИВИСТ полит. коллективист, коллективвилин пад хуьзвай кас.

КОЛЛЕКТИВНОСТЬ ж коллективвал, коллективизм.

КОЛЛЕКТИВНЫЙ коллективный, коллективдин; коллективдаказ чIугвадай (мес. зегьмет).

КОЛЛЕКТОР коллектор (1. шегьердин чиркер, кьежер кIватIдай къанав, чIехи турба. 2. динамо машиндин цилиндр. 3. библиотекайриз ктабар пайдай идара ва я вичин системада авай идарайриз са затI пайдай идара).

КОЛЛЕКЦИОНЕР коллекционер (коллекцияр, тек-бир жедай шейэр кIватIдай кас).

КОЛЛЕКЦИОНИРОВАТЬ несов. коллекция кIватIун.

КОЛЛЕКЦИЯ коллекция (са жинсинин затIар, са затIунин жуьреба-жуьре чешнеяр кIватIна са къайдада аваз туькIуьрнавай кIватIал, месела, маркайрин, набататрин, пепейрин ва мсб).

КОЛЛИЗИЯ коллизия (инсанрин алакъайра сад-садаз акси тир, зид тир гьалар; менфятар, къуватар сад-сада акьун; акьунар).

КОЛОВОРОТ 1. урукул, бурав. 2. пер. яд-элкъвер тегьерда (вакъиаяр ва мсб.) элкъуьн, дегишвал.

КОЛОДА 1. гирдим; куьтуьк. 2. лат (булахдик жедай, малари яд хъвадай). 3. къугъвадай чарарин (картарин) туп. ♦ через пень колоду разг. са бубат, гъилелай цIар гана.

КОЛОДЕЗНЫЙ къуйдин.

КОЛОДЕЦ къуй (къую); артезианский колодец артезиан къуй (яд вичяй насусдин куьмек галачиз гьакI агъадай ци чуькьуьнин къуватдалди вич-вичиз акъатдай къуй).

КОЛОДКА 1. тIаб (юкьвай тIекв, ара авай, виликди дустагърин кIвачериз ядай кIарас; малдин квачиз ядай тIаб). 2. кIалуб (кIвачин къапарин). 3. рандадин кIарас (ва я щёткадин ва маса гьахьтин затIунин диб, кIарас, гъиле кьадай пай).