^ ДУДЕТЬ несов. — 1. кфил ягъун. 2. уьфт ягъун.

ДУДКА — кфил. ♦ плясать под чью-либо дудку — са масадан макьамдал къугъун (яни гьадаз табий хьун, гьада лагьай кар авун).

ДУДКИ! межд. разг. — дуьдуьгар я! ваъ, ам зарафат я! жедач! (са затI, са кар кIан хьайидаз ваъ лугьудайла).

ДУДЧАТЫЙ — кфил хьтин, шуькIуь яргъи къаргъу (турба) хьтин.

ДУЖКА — 1. гъвечIи дуга. 2. къекъвей ттум (мес. ведредин, турунин). 3. жинаб; жинабдин кIараб (мес. вечрен).

ДУЛО — кIуф, сив (тфенгдин, тупунин).

ДУМА — 1. фикир. 2. дума (1. ист. виликди, пачагь авай девирдин Россияда законар акъудунин ва я административный везифаяр кьиле тухудай векилрин межлис. 3. лит. Украи-надин халкьдин манийрин поэмадин са жуьре.).

ДУМАТЬ несов. — 1. фикир авун. 2. къайгъуда хьун, къайгъу чIугун, фикир авун. ♦ много о себе думать — вич зурба кас хьиз акун, вич зурба кас я лугьуз фикир авун; я думаю! — гьелбетда! гьакI я!

ДУМАТЬСЯ несов. разг. — фикир авун, хьиз акун, хьиз хьун; мне думается, так лучше — гьакI хъсан жедай хьиз аквада заз; гьакI хъсан жеда лагьана, фикирзава за.

ДУНОВЕНИЕ — акъатун, къарагъун, атун (гар).

ДУНУТЬ — см. дуть.

ДУПЛИСТЫЙ — тIеквен авай; тIеквенар авай; хъалхъам авай.

ДУПЛО — тIеквен; хъалхъам (ттаран танда члаф хьайи чкада авай; сухва авай).

^ ДУРА — ахмакь, сефигь, кIамай, кIамаш.

ДУРАК — 1. ахмакь, сефигь, кIамай; дурак дураком — акьалтIай кIамай (кIамаш). 2. ист. делхек ва я тIелхек (виликан чIавара агъайрин кIвале абур машгъулардай зарафатчи къуллугъчи). ♦ оставить в дураках пер. — алцурарун, ламралай аватай хьиз тун.

ДУРАКОВАТЫЙ — акьулдикай кими хьтин, кIамашвал квай, сефигьвал квай хьтин.

ДУРАНДА мн. нет, с.-х. — см. ж. жмыхи.

ДУРАЧЕСТВО разг. — женжелвал; сарсахвал; надинжвал; ахмакьвилин кар.

ДУРАЧИТЬ несов. разг. — алцурарун, ягьанатар авун (садакай).

ДУРАЧИТЬСЯ несов. разг. — зарафатрал машгъул хьун, женжелвилерал машгъул хьун, зарафатар ийиз къугъун.

ДУРЕНЬ м разг. — см. дурак.

ДУРЕТЬ несов. разг. — ахмакь хьун, сефигь хьун.

ДУРИТЬ несов. разг. — 1. надинжвилер, женжелвилер авун; ахмакьвилер авун. 2. терсвал авун, шиндакьар авун (балкIанди).

ДУРМАН мн. нет. — 1. дурман (бейгьушардай, кьил кьилелай ракъурдай пIил квай хъач). 2. пер. пIил, бейгьуш.

ДУРМАНИТЬ несов. — бейгьушрун, кьил кьилелай ракъурун.

ДУРНО нареч. — 1. см. дурной. 2. пис хьанва (кьил элкъвез, рикI элкъвез пис хьун); мне дурно — заз пис хьанва.

ДУРНОЙ — 1. пис; нагьакьан. 2. гуьрчегсуз, абурсуз, мешребсуз. 3. ахмакь, сефигь, кIамай. ♦ дурной глаз — бедназар, вили ягъун.

ДУРНОТА мн. нет — рикI элкъведай пис гьал.

ДУРОСТЬ ж мн. нет, разг. — кIамашвал.

ДУРОЧКА — см. дура.

ДУРШЛАГ — 1. ттум галай саф. 2. гъвечIи кепкир.

ДУРЬ ж мн. нет — ахмакьвал, кIамайвал.

ДУТЫЙ — 1. уф тур, дакIур. 2. къанкъуш, къен буш, ичIи къен авай. 3. пер. екез къалурнавай, дуьз тушир (мес. цифраяр, гьисаб); буш яцIу (гафар).

ДУТЬ несов. — 1. уф гун. 2. уф ттун, ял ттун. 3. гар атун, гар къекъуьн. 4. уф ттуна расун (мес. шуьшеяр, куркурар). 5. гваз эгечIун (акъваз тийиз са къатда са кар авун). ♦ в ус не дует — адан гьич япал алукьна къудгъунзавач, япай чIар акъудай хьизни авач, гьич фикирни гузвач; дуть в хвост и в гриву — тади кутун, гьерекатиз тун.

ДУТЬСЯ несов. — дакIун, дакIуна акъвазун, ял кваз хьун (яни бейкеф яз, хъел яз).

ДУХ — 1. руьгь. 2. ччан. 3. нефес; перевести дух нефес акъадрун. 4. мана, гьакъикъи метлеб; по духу закона — закондин манадив (гьакъикъи метлебдив) кьурвал. 5. джин (ччинер); злой дух — джин, иблис. 6. гьава. 7. ни, ял. 8. пер. рикI, жуьрэт; у него хватает духу сказать это — адахъ им лугьудай рикI (жуьрэт) ава. ♦ он не в духе — адан кефи, гуьгьуьл хъсанзавач, адак хъел ква; как на духу — ачухдиз, рикIе авайди акъудна; одним (ва я: единым) духом — санлай, гьасятда; во весь дух — жезмай кьван зарбдиз, нефес нефесдихъ текъвез; ни слуху ни духу — ван-сес, я са эсер амач.

^ ДУХАН уст. — духан (виликди ичкияр, хуьрекар гудай ашпазхана).

ДУХИ ед. нет — атир, духи.

ДУХОВЕНСТВО мн. нет. — ругьанияр, диндин къуллугъчияр.

ДУХОВКА — духовка (фу, цикIен ва мсб. чурун патал хуьрек ийидай плитадин къвала ттунвай ракьун еке кьвати).

ДУХОВНЫЙ — 1. духовный, ругьани, руьгьдиз талукь тир. 2. ругьанийвилин, ругьанийриз талукь тир; диндиз талукь тир. ♦ духовное завещание ва я духовная — весидин чар, весиятнама.

ДУХОВОЙ 1 — духовой, сивяй ядай (музыкадин алатар, мес. зуьрне, кфил).

ДУХОВОЙ 2 — ифей гьавадалди чими ийидай; духовка авай.

^ ДУХОТА мн. нет. — 1. зегьемвал; нефес кьадай чими гьава. 2. пис чIуру гьава.

ДУШ — душ (гьамамда ва я масана эхъуьн патал сафунай хьиз яд авадардай суьзек хьтин тIеквенар авай прибор); принять душ — душдик эхъуьн.

ДУША — 1. руьгь. 2. ччан; вымотать душу — ччан акъудун, ччандивай авун. 3. рикI; человек с открытой душой — ачух рикI авай инсан; душа не лежит — рикI гвач. 4. кас, инсан, нефес. ♦ по душе — хуш я, рикIи кьунва; по душе ва я по душам — ачухдиз, рикIин къеняй (эхтилат); душа в душу — дуствилелди, меслятдалди, кефи хан тийиз; кривить душой — см. кривить; отвести душу — рикIе кIватI хьанвайди вири лугьун; душа в пятки ушла — рикI (ва я руьгь) аватна; души не чаять — кефи хун тавун, гзаф кIан хьун; залезть ва я влезть в душу — а) гьар гьилледалди вич ихтибарлу ийиз алахъун; б) садан рикIин сирер чирун; за милую душу — гьич фикирни тавуна, гьакI аллагь паталди (са нагьакьан кар авун).