ДЕЙСТВЕННЫЙ — кар ийидай, кар бажармишдай, эсер ийидай.

ДЕЙСТВИЕ — 1. кар; кIвалах. 2. къуват; амал; договор сохраняет своё действие — договор къуватда ама, договордал амал алама. 3. кар, эсер, таъсир; действие лекарства — дармандин эсер. 4. акт, перде (пьесада). 5. вакъиа; кар; агьвалат. 6. мат. амал. ♦ военные действия — дяведин операцияр, ягъунар, дявеяр, дяведин гьерекатар.

ДЕЙСТВИТЕЛЬНО нареч. — гьакъикъатда, дугъриданни.

ДЕЙСТВИТЕЛЬНОСТЬ ж мн. нет — 1. гьакъикъат; гьакъикъатда авай кар; гьакъикъатда авай гьал. 2. гьакъикъивал.

ДЕЙСТВИТЕЛЬНЫЙ — 1. гьакъикъи, гьакъикъатда авазвай; халис. 2. кар ийидай, эсер ийидай. 3. амал алай, къуватда амай; удостоверение действительно на один месяц — шагьадатнама са вацран къене амал алайди я (яни адалай кьулухъ ам виже къвезмач).

ДЕЙСТВОВАТЬ несов. — 1. кар авун. 2. кIвалах авун. 3. гьерекат авун; юзурун. 4. эсер авун, кар авун. 5. ишлемишун.

ДЕЙСТВУЮЩИЙ — 1. кар ийизвай; кар ийидай. 2. кIвалахзазай; кIвалахдай. 3. эсер ийизвай; эсер ийидай. 4. амал алай, ишлемишзавай; действующие законы — амал алай, ишлемишзавай законар. ♦ действующее лицо — иштирак ийизвай кас, кар ийизвай кас; действующая армия — дяве ийизвай армия, фронтда авай армия.

ДЕКАБРИСТ — декабрист (1825-йисан декабрдин 14-да Россияда хьайи восстаниедин иштиракчи).

^ ДЕКАБРЬ м — декабр.

ДЕКАБРЬСКИЙ — декабрдин.

ДЕКАДА — декада, цIуд югъ, цIуд йкъан муддат.

ДЕКАДАНС мн. нет — декаданс (культура агъуз аватун).

ДЕКАДЕНТ — декадент (декадентвилин пад кьунвай кас, см. декадентство).

ДЕКАДЕНТСТВО мн. нет — декадентвал (литературада ва искусствода гуьгьуьлдин, руьгьдин агъуз аватуникай, тек са акуниз, гуьзелвилиз фикир гуникай ибарат тир са рехъ).

ДЕКАДНИК — декада, цIуд югъ (са кампания, са общественный кIвалах кьиле тухудай).

ДЕКАДНЫЙ — декададин, цIуд йкъан.

ДЕКАЛИТР — декалитр, цIуд литр.

^ ДЕКАН — декан (1. вузра - чIехи школайра факультетдин кьилел алай кас. 2. католикрин килисада чIехи кешиш.).

ДЕКЛАМАТОР — декламатор (декламациядин устIар, декламация ийидай кас).

ДЕКЛАМАЦИЯ мн. нет — декламация (литературадин шейэр лап гуьзелдиз кIелунин устIарвал; гьакI хъсандиз кIелун).

ДЕКЛАМИРОВАТЬ несов. — декламация авун, кIелун.

ДЕКЛАРАЦИЯ — декларация (1. асул дибдин принциприн гьакъиндай официальнидаказ малумрун; партияди, гьукуматди вичин къвезмай къанунар эцигунин принциприн гьакъиндай ва я вичин политикадин гьакъиндай торжественнидаказ ийидай малумрун. 2. са бязи герек тир малуматар къалурна гузвай официальный документ, заявление.).

ДЕКЛАРИРОВАТЬ сов. и несов. — декларация авун, малумрун.

ДЕКЛАССИРОВАННЫЙ — вичик вичин классдин лишанар кумачир, вичин классдихъ галаз алакъа амачир, вич обществодиз менфятсуз хьана чIур хьанвай.

ДЕКЛАССИРОВАТЬСЯ сов. и несов. — вичин классдин лишанар, сифетар, интересар квадрун, са кIвалахни тийиз обществодиз менфятсуз хьана чIур хьун.

ДЕКОЛЬТЕ нескл. ср. — деколте (дишегьлийрин парталдин хевяй гардан ва хурун чIехи пай дуьздал жедайвал атIанвай кьацI).

ДЕКОЛЬТИРОВАННЫЙ — 1. декольте авай, хевяй еке кьацI атIанвай. 2. хевяй еке кьацI авай партал алай.

ДЕКОРАТИВНЫЙ — декорация патал тир, чIагурун патал тир, гуьрчегдиз къалурун патал тир, гуьрчегвал патал тир.

ДЕКОРАЦИЯ — декорация (1. театрда кар жезвай чка ва гьалар къалуриз эцигнавай, чIугунвай, сегьне чIагурнавай шикилар. 2. пер. кимивилер, нукьсанар кIевун патал тир винел патан гуьзелвал, винел патан акунар, перде.).

ДЕКОРИРОВАТЬ сов. и несов. — чIагурун.

ДЕКРЕТ — декрет (центрдин властди акъуднавай, закондин къуват авай къарар).

ДЕКРЕТИРОВАТЬ сов. и несов. — декрет акъудун, декретдалди къарардиз къачун.

ДЕКРЕТНЫЙ — декретдалди тайин авунвай; декретдин; декретный отпуск декретдалди тайин авунвай отпуск (аял хадай дишегьлидиз).

ДЕЛАННЫЙ — тIебии тушир, гужалди ийизвай, авачир, галачир; деланный смех галачир хъуьруьн, гужалди ийизвай хъуьруьн.

ДЕЛАТЬ несов. — 1. авун; кар авун. 2. авун, расун (мес. стол). 3. туькIуьрун; кхьин (ктаб); чIугун (шикил). ♦ делать выбор — хкягъун; делать уроки — тарсар гьазурун; делать попытку — алахъун (са кар жедатIа акваз); делать прогулку — къекъуьн, сейир авун; делать честь — гьуьрмет авуниз гьахълу авун, кьилин чIехивал яз хьун; нечего делать — мад вуч ийида кьван, маса чара авач; от нечего делать — ийидай кар авачирвиляй; делать вид — тир хьиз къалурун; делать вывод — нетижа хкудун.

ДЕЛАТЬСЯ. несов. — 1. хьун. 2. арадал атун. 3. см. делать.

ДЕЛЕГАТ — делегат (са коллективди хкянавай векил).

ДЕЛЕГАТСКИЙ — делегатдин; делегатрин; делегатвилин.

ДЕЛЕГАЦИЯ — делегация, делегатар.

ДЕЛЕГИРОВАТЬ. сов. и несов. — делегатвиле ракъурун; дедегатвиле хкягъун.

ДЕЛЕЖ, ДЕЛЕЖКА разг. — паюн.

ДЕЛЕНИЕ — 1. паюн; ччара авун. 2. пай хьун. 3. пай; ара.

ДЕЛЕЦ — карчи, къазанжи авай кардал алахъдайди (кардин маса терефдиз фикир тагуз, анжах практикада ам кьиле тухуниз, менфят хьуниз фикир гудай кас).